Voorstel van minister Dewael inzake risicokapitaal: welk middel voor welk (heilig) doel?

08/03/02-Minister Patrick Dewael stelt voor om particuliere investeringen in risicokapitaal fiscaal aftrekbaar te maken in de personenbelasting. Deze fondsen zouden dan het verzameld kapitaal moeten investeren in duurzame KMO's. Het Vlaams ABVV ondersteunt de doelstelling maar we hebben kritiek op de manier waarop de Vlaamse liberalen dit willen bereiken.


Voorstel van minister Dewael inzake risicokapitaal: welk middel voor welk (heilig) doel ?

Minister Patrick Dewael stelt voor om particuliere investeringen in risicokapitaalfondsen fiscaal aftrekbaar te maken in de personenbelasting. Deze fondsen zouden dan het verzameld kapitaal moeten investeren in duurzame KMO’s. Het Vlaams ABVV ondersteunt de doelstelling, maar we hebben kritiek op de manier waarop de Vlaamse liberalen dit willen bereiken.

Liberalen en werkgeversorganisaties stellen al jaren dat er in België een tekort is aan risicokapitaal. Maar klopt dit wel? Studies van het Instituut voor Wetenschap en Technologie en het Federaal Planbureau doen ons besluiten dat België het over het algemeen vrij goed doet. Indien we de investeringsbedragen bekijken in verhouding met de grootte van onze economie, dan stellen we vast dat we op de vierde plaats staan op de Europese ranglijst. Landen zoals Frankrijk, Finland, Italië, Duitsland, … doen het slechter.

Waar ligt dan wel het verschil tussen België en de rest? Onze buurlanden verkiezen om risico-investeringen te stimuleren via indirecte overheidssteun, dus via waarborgregelingen en fiscale tegemoetkomingen. In België gebeurt dit vooral via directe overheidsinvesteringen waarbij overheidsinstellingen zoals de GIMV, de Vlaamse Milieuholding, de Limburgse Reconversiemaatschappij, … meer dan 60% van het risicokapitaal verschaffen. Minister Dewael’s voorstel wil dit doorbreken en stimuleert vooral het indirect overheidsinitiatief inzake risicokapitaal.

Het belastingsvoordeel is een gunst voor rijke privé-investeerders

Vooral kapitaalkrachtige personen zijn bereid zijn om een deel(tje) van hun spaarcenten te beleggen in risicokapitaal. Zij zullen ook het meest profijt halen uit een belastingsaftrek. Want hoe meer je verdient, hoe groter het belastingsvoordeel en dus hoe kleiner het risico om ‘echt’ verlies te lijden. Deze bevolkingscategorie werd trouwens ook al uitstekend bediend bij de recente hervorming van de personenbelasting. Het voorstel van Dewael tast dus het herverdelingseffect van de personenbelasting opnieuw aan, net nu de Vlaamse regering het kijk- en luistergeld aan het afschaffen is, hetgeen een herverdelende maatregel is.

Koerswinsten worden niet belast

De werkgevers stellen samen met de liberalen dat onze arbeid te veel belast wordt. Het voorstel van Dewael doet echter de ‘gap’ tussen de belastingen geheven op arbeid en deze geheven op kapitaal nog verder toenemen! De minister-president kijkt voor wat het stimuleren van risicokapitaal betreft naar de ons omringende landen. Hij zou dit beter ook doen voor wat de fiscaliteit op de meerwaarden van aandelen betreft. België is wat dat betreft uniek: de belasting op meerwaarden is bij ons gelijk aan nul! In de ons omringende landen varieert het belastingstarief op meerwaarden van 20 tot 40%.

Risico-kapitaal ?

Het kenmerk van risicokapitaal is dat de belegger niet weet hoeveel de investering hem zal opbrengen. Maar kunnen we bij het voorstel van Dewael nog wel spreken van risico? Het voorgestelde stimuleringsinstrument is immers niet min. Landen die eveneens gebruik maken van deze fiscale techniek, beperken de aftrek tot 50% van de beleggingswaarde. Wanneer we veronderstellen dat de minister ook dit cijfer in het achterhoofd heeft dan betekent dit dat iemand die 49.580 € belegt in dergelijke fondsen, een belastingsaftrek krijgt van ongeveer 24.790 €! Dit betekent dat de belegger hierdoor 7.439 € (30%, gemiddelde aanslagvoet) minder belastingen moet betalen. Dit maakt dat zijn belegging met 15% in waarde mag dalen opdat sprake kan zijn van een ‘echt’ verlies! De eerste 15 % waardedaling van zijn aandelen wordt m.a.w. volledig afgewenteld op de gemeenschap. Een belegging van 12.394 € die jaarlijks een (minimale) winst oplevert van 5 % brengt, in het jaar van de belastingsaftrek, al snel 20% op!

Duurzaam ondernemen

De aftrekbaarheid wordt gekoppeld aan duurzaamheid. Maar wat is duurzaam? De liberalen vullen dit ruim in. SpA en Agalev zijn kritischer. Voor hen komen enkel VZW’s en Verenigingen met Sociaal Oogmerk in aanmerking. Doelstelling hierbij is vooral sociale economieprojecten van kapitaal te voorzien. In hun voorstel zou de belastingsaftrek bovendien beperkt worden tot 5%. Maar zal dit voldoende zijn om privé-investeerders te overtuigen te investeren in dergelijke sociale economiebedrijven? Die zijn namelijk vaak verlieslatend. Het is dus onwaarschijnlijk dat hierdoor het kapitaalprobleem in de sociale economiesector zal opgelost worden.

Onbekend effect op de begroting

De recente begrotingsbesprekingen bewezen dat de huidige inkomsten net voldoende zijn om de Vlaamse uitgaven te betalen. Deze belastingsvermindering zal leiden tot minder inkomsten voor de overheid. Niemand weet echter welk effect deze maatregel zal hebben op het aanbod van risicokapitaal en dus ook niet op de begroting. De door minister Gabriëls vooropgestelde 10 miljoen euro voor deze nieuwe fiscale incentive kunnen in Vlaanderen beter worden aangewend voor tal van andere noden vooraleer dergelijke fiscale gunstmaatregelen toe te kennen. Denken we hierbij maar aan investeringen in het openbaar vervoer, wegenwerken, uitbouw van de sociale voorzieningen, onderwijssector, …

Is dit het juiste middel voor het juiste doel ?

Het Vlaams ACV en ABVV begrijpen de doelstelling van de Vlaamse liberalen wel. Meer nog, wij onderschrijven zelfs het belang van risicokapitaal voor kleine en startende ondernemingen in ons land. De vraag is evenwel of fiscale aanmoediging dé manier is om het risicokapitaal te stimuleren. Wij vinden alvast van niet. Bovendien bewijzen statistieken dat onze huidige techniek van directe overheidsinvesteringen haar sporen heeft verdiend, want Vlaanderen scoort over het algemeen goed wat de beschikbaarheid van risicokapitaal betreft. Het oprichten van een apart Startersfonds beantwoordt wellicht aan een behoefte voor een welbepaald marktsegment, maar je kan je wel afvragen of een fiscale aftrek voor de (modale ?) burger die hierin investeert perse moet: hij loopt inderdaad meer kans op verlies, maar de kans op een hoger dan normaal rendement is even groot

Zoek op trefwoord

ondernemen